[ Pobierz całość w formacie PDF ]
stosuje Kościół: i tacy ani nie udzielają sakramentu, ani skutku sakramentu.
Niektórzy zaś zachowują formę, jakiej trzyma się Kościół: i tacy udzielają
wprawdzie sakramentu, ale nie udzielajÄ… skutku sakramentu. Mowa jest o tych,
którzy się jawnie odłączyli od Kościoła. Przez to samo bowiem, że ktoś przyjmuje
od nich sakramenty, popetnia grzech, który przeszkadza w osiągnięciu skutku
sakramentu. Toteż Augustyn pisze: Trzymaj sie jak najmocniej i bez najmniejszej
wątpliwości tej zasady, że tylko zgubę przynosi chrzest tym, którzy są ochrzczeini
poza Kościołem i do niego nie powrócili (11). I w tym też znaczeniu mówi Leon:
W Kościele aleksandryjskim zgasło światło sakramentów (12), tzn. został tylko
sam ich zewnętrzny obrzęd, a nie ich skutek.
Co do Cypriana, to on mniemał, że heretycy zgoła nie udzielają
sakramentów. Ale w tym nie należy iść za jego zdaniem. Augustyn tak go broni:
Cyprian, męczennik, nie uznawał chrztu udzielonego przez heretyków lub
schizmatyków. Jednakże jego zasługi posunięte aż do tryumfu męczeństwa są tak
wielkie, że światło miłości, którą płonął, usówa ów cień, który na niego spada. A
jeżeli co w niun byio do oczyszczenia, dopełnił tego ogień cierpienia (13).
Na 3. Władza sprawowania sakramentów opiera się na duchowym znamieniu,
które, jak widać z powyższych (14), jest niezatarte. Toteż ten, kogo Kościół
zawiesił w czynnościach, ekskomunikował lub nawet zdegradował, nie traci
władzy udzielania sakramentów, a tylko traci swobodę używania tej władzy. I
dlatego udziela wprawdzie sakramentu, ale popełnia przez to grzech. Tak samo
grzeszy ten, kto od takowego przyjmuje sakrament, i tak nie otrzymuje skutku
sakramentu, chyba że o tym nie wiedział.
56
A r t y k u Å‚ 10
CZY DO DOKONANIA SI SAKRAMENTU WYMAGANY JEST NALE%7Å‚YTY
ZAMIAR? /48/
Zdaje się, że do dokonania się sakramentu wymagany jest należyty zarniar, bo:
1. Jak widać z powyższych (1), zamiar szafarza winien zgadzać się z zamiarem
Kościoła. Lecz zamiar Kościoła zawsze jest należyty. A więc do dokonania się
sakramentu wymagany jest koniecznie należyty zamiar szafarza.
2. Gorsze chyba jest czynić coś w zamiarze przewrotnym niż na żarty. Lecz
zamiar udzielenia sakramentu dla zabawy i na żarty całkowicie niweczy
sakrament; np. gdyby ktoś chrzcił kogoś dla zabawy i na żarty, a nie naprawdę.
Tym bardziej przeto zamiar przewrotny niweczy sakrament, np. gdyby ktoÅ›
ochrzcił kogoś, by go potem zabić.
3. Zamiar przewrotny sprawia, że całe dokonywane dzieło jest złe, stosownie do
słów Pańskich: Jeśli twoje oko jest chore, całe twoje ciało będzie w
ciemnościach (2). Lecz jak uczy Augustyn (3), zli ludzie nie mogą splamić
sakramentów Chrystusa. Wydaje się więc, że gdy szafarz żywi przewrotny zamiar,
tam nie ma prawdziwego sakramentu.
W b r e w temu: przewrotny zamiar należy do złości szafarza. Lecz złość szafarza
nie niweczy sakramentu. A więc i przewrotny zamiar.
O d p o w i e d z : Zamiar szafarza może być przewrotny w dwojaki sposób: po
pierwsze, może odnosić się do samego sakramentu; np. gdy ktoś nie ma zamiaru
udzielić sakramentu, ale czyni coś na hecę. I takowa przewrotność niweczy
prawdziwość sakramentu, zwłaszcza gdy swój zamiar ujawnia na zewnątrz.
Po drugie, przewrotność ta może odnosić się do tego, co ma nastąpić po
dokonaniu się sakramentu; np. gdyby kapłan miał zamiar chrzcić jakąś kobietę, by
jej potern nadużyć, albo gdyby konsekrował chleb na Ciało Pańskie z zamiarem
użycia Go do praktyk czarodziejskich (czy jako trucizny). A ponieważ to, co jest
najpierw, nie zależy od tego, co jest potem, dlatego przewrotność takowego
zamiaru nie niweczy prawdziwości sakramentu. Za to szafarz z powodu takowego
zamiaru cieżko grzeszy.
Na 1. Należyty zamiar Kościoła ma na uwadze zarówno dokonanie się sakramentu
jak i wykorzystanie sakramentu. Pierwsza należytość zamiaru dokonuje
sakramentu; druga działa dla zasługi. I dlatego szafarz, którego zamiar jest zgodny
z zamiarem Kościoła co do pierwszej należytości, nie zaś co do drugiej, dokonuje
wprawdzie sakramentu, ale nie dla swojej zasługi.
Na 2. Zamiar udzielania dla zabawy lub dla żartu wyklucza pierwszą należytość
zamiaru, dzięki której dokonuje się sakrament. Nie można więc go przyrównywać
do zamiaru przewrotnego.
57
Na 3. Zamiar przewrotny burzy dzieło tylko tego, kto żywi takowy zamiar, nie
burzy zaś dzieła cudzego. Stąd też zamiar przewrotny szafarza burzy w
wykonywanej czynności sakramentalnej to, co jest jego dziełem, a nie tego, co jest
dzielem Chrystusa, którego jest szafarzem. Poidobnie jak sługa, któremu pan w
dobrym zamiarze polecił rozdać ubogim jałmużnę, a sługa ten rozdaje ją w złym
zamiarze.
Z A G A D N I E N I E 65
LICZBA SAKRAMENTÓW
Pozostała nam do omówienia liczba sakramentów. Narzucają się cztery pytania: l.
Czy jest siedem sakramentów? 2. Ich wzajemny układ. 3. Porównanie ze sobą. 4.
Czy wszystkie sÄ… koniceme do zbawienia?
A r t y k u Å‚ 1
CZY POWINNO BY SIEDEM SAKRAMENTÓW? /49/
Zdaje się, że nie powinno być siedmiu sakramentów, bo:
1. Sakramenty mają skuteczność z mocy Bożej i z mocy męki Chrystusa. Lecz
jedna jest moc Boża i jedna jest męka Chrystusa, stosownie do słów: Jedną
bowiem ofiarą udoskonalił na wieki tych, którzy są uświęcani (1). Powiniem
więc być jeden tylko sakrament.
2. Sakrament ma zaradzić skutkom grzechu. Sa one dwa: kara i wina.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]