[ Pobierz całość w formacie PDF ]
2) gdy dana rzecz podlega wpływowi tego czynnika tylko częściowo, a nie pod
każdym względem (np. gdy słaby ogień potrafi podgrzać jakąś ciecz, ale nie potrafi jej
wysuszyć ani pochłonąć).
Podobnie w dwóch wypadkach podwładni nie są obowiązani do posłuszeństwa
swoim przełożonym: po pierwsze, gdy takie posłuszeństwo sprzeciwiałoby się
rozkazowi wyższej władzy. Toteż Glossa58 tłumacząc słowa Apostola (Rzym 13, 2):
Kto się sprzeciwia zwierzchności, sprzeciwia się postanowieniu Bożemu , pyta:
Czyż wolno czynić to, co rozkazuje kurator, jeśli zabrania tego konsul? Albo jeśli co
innego rozkazuje prokonsul, a co innego cesarz, czyż wolno zlekceważyć tego
ostatniego, by służyć pierwszemu? A więc ciągnie dalej Glossa jeśli co innego
cezar, a co innego Bóg nakazuje, trzeba słuchać Boga, a nie cezara .
Po drugie, podwładny nie ma obowiązku być posłusznym przełożonemu, jeśli ten
nakazuje mu coś, w czym nie podlega mu ów podwładny. Toteż powiada Seneka59:
Błądzi kto myśli, że niewola obejmuje całego człowieka. Lepsza jego część jest
wyjęta z tego prawa. Tylko ciała są zdane na łaskę i samowolę pana, tylko one należą
do niego. Duch jednak jest sam panem dla siebie . Tak więc w dziedzinie
wewnętrznych przeżyć woli człowiek nie ma obowiązku posłuszeństwa wobec innego
człowieka, ale tylko wobec Boga.
Natomiast istnieje obowiązek posłuszeństwa w dziedzinie czynności
wykonywanych za pomocą ciała, z tym jednak zastrzeżeniem że w sprawach
dotyczących samej natury ciała ludzie nie są obowiązani do posłuszeństwa innym
ludziom, ale tylko Bogu, np. gdy chodzi o utrzymanie ciała i rodzenie potomstwa.
Dlatego ani słudzy swoim panom, ani dzieci swoim rodzicom nie są obowiązani do
29
posłuszeństwa, gdy chodzi o zawarcie małżeństwa lub zachowanie dziewictwa itp.
Kiedy zaś chodzi o uporządkowanie czynności oraz spraw ludzkich, podwładni są
obowiązani słuchać przełożonych w granicach ich władzy: np. żołnierze mają
obowiązek posłuszeństwa wobec wodza w sprawach dotyczących wojny, słudzy mają
słuchać swoich chlebodawców w sprawach związanych ze służbą, dzieci zaś rodziców
w sprawach związanych z porządkiem życia i pracą domową.
Rozważanie trudności, 1. Zw. Paweł używając słowa we wszystkim miał na uwadze
czynności, należące prawnie do władzy ojca lub zwierzchnika.
2. Człowiek bezwzględnie podlega Bogu we wszystkim zarówno w sprawach
wewnętrznych, jak i zewnętrznych, wobec czego we wszystkim winien być Mu
posłuszny. Podwładni zaś nie podlegają przełożonym we wszystkim, lecz tylko w
odniesieniu do Jawnych określonych spraw. Otóż ze względu na te sprawy przełożeni
są pośrednikami między Bogiem a podwładnymi. W innych zaś sprawach wszyscy
bezpośrednio podlegają Bogu, który jest ich nauczycielem poprzez prawo natury oraz
prawo spisane.
3. Zakonnicy składają ślub posłuszeństwa co do zachowania reguły i stosownie do niej
podlegają swoim przełożonym. Są zatem zobowiązani do posłuszeństwa we
wszystkim, co odnosi się do przestrzegania reguły zakonnej. Posłuszeństwo to
wystarcza do zbawienia. Jeśliby zaś chcieli być posłuszni także w innych sprawach, to
daliby dowód wyższej doskonałości, ale pod warunkiem że nie byłoby to przeciw
Bogu lub przeciw zachowaniu reguły, gdyż tego rodzaju posłuszeństwo byłoby
niedozwolone.
Tak więc należy odróżnić trojakie posłuszeństwo: jedno wystarczające do
zbawienia, ograniczające się do wypełnienia tego, co jest obowiązkowe; drugie
doskonałe, polegające na spełnianiu tego wszystkiego, co dozwolone a przez
przełożonego polecone; trzecie wreszcie nierozważne, polegające na .spełnianiu także
poleceń niedozwolonych.
Artykuł 6
CZY CHRZEZCIJANIE SA OBOWIZANI DO
POSAUSZECSTWA WAADZOM ZWIECKIM?
Postawienie problemu. Wydaje się, że chrześcijanie nie mają obowiązku słuchać
władz świeckich, gdyż:
1. Glossa59 tłumacząc słowa Ewangelii (17, 27): Wolni są synowie , powiada, że
skoro w każdym królestwie synowie królewscy są wolni, to synowie Króla, któremu
wszystkie królestwa są poddane, w każdym królestwie powinni być wolni. Otóż
chrześcijanie przez wiarę w Chrystusa stali się wolni, jak to zaznacza Ewangelia (Jan
l, 12): A wszystkim którzy go przyjęli, dał moc, aby się stali synami Bożymi . A
więc nie są obowiązani do posłuszeństwa władzom świeckim.
2. Zw. Paweł Apostoł (Rzym 7, 4) powiada: Umarliście Prawu przez ciało
Chrystusowe , mając oczywiście na uwadze prawo Starego Zakonu. Lecz prawo
ludzkie, na mocy którego ludzie podlegają władzy świeckiej, jest mniej ważne od
prawa Bożego Starego Przymierza. A więc tym bardziej ludzie, 'którzy stali się
30
członkami Ciała Chrystusowego, są wyzwoleni spod zależności od ustaw, które
zmuszały do poddaństwa władzom świeckim.
3. Nie ma obowiązku posłuszeństwa wobec rozbójników, którzy przemocą zmuszają
[ Pobierz całość w formacie PDF ]